Computervirussen. Er is al veel over gezegd en geschreven. Toch zijn computervirussen iets wat een beetje ‘ongrijpbaar’ blijft. Vaak weet je wel ongeveer wat een computervirus is, maar wat voor schade kan het nu precies aanbrengen aan jouw computer? En op welke manieren kun jij jezelf ertegen beschermen? In deze ultieme computervirussen guide bespreken we wat een virus nu precies is, welke verschillende soorten er zijn én hoe je ze kunt voorkomen.
Wat is een computervirus
Een computervirus is een vorm van schadelijke software en valt onder malware. De Engelse term ‘malware’ is een samenvoeging van ‘malicious’ en ‘software’, wat staat voor ‘kwaadaardige software’. Een computervirus is een programma wat zich in bestanden kan nestelen. Een computervirus neemt schijfruimte in beslag en maakt computers trager. Zo kan een computervirus schade aanrichten aan computers door; een besturingssysteem aan te tasten, privacygevoelige informatie over de gebruiker te verspreiden of te wissen. Een computervirus kan zowel voorkomen op computers, als op smartphones en tablets.
Welke soorten computervirussen zijn er?
Er zijn allerlei soorten computervirussen, bekende virussen zijn:
- Trojaanse paarden
- Spyware
- Ransomware
- Adware
- Bots
- Rootkits
- Bugs & wormen
Trojaans paard
Een Trojaans paard (ook wel Trojan Horse genoemd) doet zich voor als ongevaarlijke software. Deze software zorgt er echter voor dat de poorten van jouw computer opengezet worden voor malware. Het is dus, net zoals het Trojaanse paard uit de geschiedenisboeken, een valstrik in een ogenschijnlijk onschuldige verpakking.
Spyware
Spyware is gemaakt om gebruikers te bespioneren. Privacygevoelige informatie zoals wachtwoorden, persoonsgegevens, creditcardgegevens en surfgedrag kan hiermee doorgespeeld worden aan de programmeur.
Ransomware
Ransomware, ook wel ‘gijzelsoftware’ genoemd, is een agressieve variant van een computervirus, waarmee bestanden, programma’s en soms hele harde schijven worden geïnfecteerd en versleuteld. Gebruikers die slachtoffer worden van malware moeten betalen om weer gebruik te kunnen maken van hun computer. Wanneer er betaald wordt voor een ontsleutelingscode, is het niet gegarandeerd dat de programma’s of harde schijven weer werken. Deze vorm van computervirussen wordt tegenwoordig regelmatig bij bedrijven geïnstalleerd, waardoor er soms grote sommen geld betaald moeten worden om het bedrijf weer operationeel te krijgen.
Adware
Adware is een vorm van een computervirus waarbij slachtoffers overspoeld worden met reclame. Doordat deze virusvariant een zwakke plek in het systeem blootlegt kan andere malware ook binnendringen in jouw systeem.
Bots
Dit zijn programma’s die automatisch bepaalde handelingen uitvoeren. Wanneer er eenmaal bots op een computer staan, kunnen deze zonder medeweten of instemming van de gebruiker opdrachten uitvoeren op een computer. Door hackers worden ook wel meerdere systemen geïnfecteerd met dezelfde bot, waardoor ze een zogenaamd ‘botnetwerk’ kunnen maken. Hierdoor kunnen computers op afstand worden overgenomen. Ook kunnen activiteiten van slachtoffers worden bespioneerd. Bots kunnen tevens gebruikt worden om DDoS-aanvallen in te zetten.
Rootkits
Rootkits zijn programma’s die cybercriminelen volledige toegang verschaffen tot een computer. Ze zijn zo ontworpen dat ze niet opvallen en verbergen zich ook actief voor detectie. Om rootkits te verwijderen is handmatige controle nodig. Door regelmatig zogenaamde ‘patches’ voor je besturingssysteem en software te installeren, verminder je de kans op rootkits.
Bugs & wormen
Bugs en wormen hebben, in tegenstelling tot een virus, geen host nodig om zich te verspreiden. Om deze reden vallen bugs en wormen eigenlijk niet onder virussen. Wat precies het verschil is tussen bugs, wormen en virussen leggen we daarom verderop in deze blog uit.
Hoe kan een virus verspreid worden?
Er zijn veel verschillende manieren waarop een virus verspreid kan worden. De meest voorkomende manieren zijn:
- Websites
- USB-sticks
- cd-roms, DVD’s
- Modems
- Geheugenkaarten
- Door het delen van bestanden
- Open netwerkpoorten
- Windows Updates
Voorbeelden van een malware aanval
Je kent het vast wel, een e-mailtje in je inbox van de overheid, de bank, de creditcardmaatschappij of een bezorgdienst met daarin het dringende verzoek om op een link te klikken. Zogenaamd om jouw gegevens te verifiëren, om een betaalpas aan te vragen of om een afspraak voor de bezorging van een pakketje te maken. Klik je echter op de link in de e-mail, dan wordt er malware op je apparaat geïnstalleerd wat persoonlijke informatie van jou steelt. Voor deze malware aanvallen worden ook vaak actualiteiten misbruikt om een geloofwaardige e-mail op te stellen. Bijvoorbeeld met de uitbraak van het coronavirus. Hackers stuurden destijds mailtjes waarin zogenaamd rechtmatige informatie stond over het virus. Klikte je op de link, dan werd er malware op je pc, tablet of telefoon geïnstalleerd. Dit is een voorbeeld van nieuws-gerelateerde malware. Er zijn nog veel meer soorten malware aanvallen, dit voorbeeld is echter een van de meest voorkomende varianten.
Welke soorten ransomware zijn er?
Ransomware is een vorm van malware waarbij programma’s en bestanden versleuteld worden en waarbij je losgeld moet betalen om weer bij je gegevens te kunnen. De twee belangrijkste soorten ransomware zijn locker-ransomware en crypto-ransomware. Bij locker-ransomware worden de basisfuncties van een computer uitgeschakeld, zoals het bureaublad, de muis en een gedeelte van het toetsenbord. Hierdoor kun je alleen nog communiceren met de hacker om het gevraagde losgeld te betalen. Bij Crypto-ransomware worden de basisfuncties van de computer niet verstoord, maar worden bestanden, foto’s en video’s wel versleuteld. Hierdoor kun je nog wel gebruik maken van jouw computer, maar de bestanden kunnen niet geopend worden. Vaak wordt er een countdown toegevoegd bij deze vorm van ransomware. Betalen slachtoffers niet op tijd, dan wordt er vaak gedreigd met een complete verwijdering van alle versleutelde bestanden.
Tegenwoordig is ransomware veel in het nieuws. Denk bijvoorbeeld maar aan de cyberaanval met ransomware bij de Universiteit van Maastricht. Hierbij werden in 2020 complete Windowsapparaten versleuteld werden en de universiteit uiteindelijk gedwongen werd om tienduizenden euro’s losgeld te betalen. Het is dus belangrijk om je online goed te beveiligen tegen ransomware en andere computervirussen.
Hoe kan ik mezelf beschermen tegen ransomware en andere computervirussen?
Om te voorkomen dat jij zelf slachtoffer wordt van ransomware, is beveiliging per apparaat essentieel. Door regelmatig een online back-up van data te maken, zorg je ervoor zorgt dat je bestanden altijd terug te halen zijn ook al worden ze door de ransomware versleuteld. Bij DvD-ICT kunnen we je helpen met systeembeheer en het maken van online back-ups, zodat jij altijd goed beveiligd bent tegen ransomware en andere computervirussen.
Worm, bug of virus, wat is het verschil?
Een worm? Dat is toch zo’n glibberig beestje wat bij het vissen wordt gebruikt? Klopt helemaal, maar in de computerwereld bestaat er ook zoiets als een computerworm (kortweg ‘worm’ genoemd) die behoorlijk wat schade aan je computer kan aanbrengen. Een worm is echter geen computervirus, omdat een worm geen computerprogramma nodig heeft om zich aan vast te hechten (dit heeft een virus wel nodig). Daarnaast heb je ook nog bugs. Bugs en wormen zijn eigenlijk geen ‘echte’ computervirussen, al worden ze wel zo gezien. Er zijn een paar verschillen tussen wormen, bugs en computervirussen.
Computerworm
Een computerworm is een zichzelf vermenigvuldigend computerprogramma, wat zich verspreidt over het net. Een worm probeert via alle open ‘poorten’ van een computer een geïnfecteerde code in het systeem te krijgen. Jouw computer heeft alleen maar een internetkoppeling nodig om besmet te worden. De worm verspreidt zich vervolgens zelfstandig in jouw computer. Een worm wordt vaak gezien als een computervirus, maar heeft geen computerprogramma nodig om zich te verspreiden.
Bug
Bugs zijn gebreken in softwarecode. Dit zijn dus fouten die door een programmeur gemaakt worden. Een bug kan ervoor zorgen dat de computerprestaties verminderen, dat programma’s vastlopen of dat zelfs hele computers crashen. Aangezien dit echter niet door hackers wordt ingezet en bugs feitelijk softwaregebreken zijn, valt een bug eigenlijk niet onder een computervirus.
Een virus kan zichzelf niet zomaar verspreiden. Een virus heeft namelijk een host nodig (net zoals dat in de natuur ook bij mensen en dieren nodig is). Een virus is een computerprogramma (schadelijke software) dat zich in bestanden kan ‘vastzetten’. Het neemt ruimte in beslag op een computer en kan bijvoorbeeld in bestanden van besturingssystemen gaan zitten. In zeer ernstige gevallen kunnen gevoelige gegevens verspreidt of gewist worden en kan de volledige controle over een computer worden kwijtgeraakt
Wat is een hacker?
Een hacker is een persoon die de beveiliging van een computer of systeem omzeilt en inbreekt in een computer of netwerk. Hacken is een vorm van cybercrime en dus strafbaar. Een hacker wil niet altijd per definitie informatie of persoonsgegevens stelen; soms wordt het hacken alleen gedaan om aan te tonen dat de beveiliging van een netwerk niet optimaal is. Zogenaamde ‘black hat’ hackers zijn uit op het stelen van informatie of bankgegevens van een persoon, instelling, of bedrijf. Ethische hackers doen het hacken vaak om een punt te maken of omdat ze het als een sport zien om beveiligde netwerken te hacken. Een ethisch hacker zal in sommige gevallen ook bij betrokken instanties melding maken van de hack. Soms huren bedrijven ook ethische hackers in om hun beveiliging of producten beter te maken. In dat geval is het hacken niet strafbaar.
Hoe voorkom je dat je gehackt wordt?
Er zijn veel verschillende vormen van hacken. Zo kan je identiteit gestolen worden (identiteitsfraude) maar ook phishing is een veelvoorkomende vorm van hacken. Hierbij worden bijvoorbeeld wachtwoorden, creditcardgegevens of andere persoonlijke gegevens buitgemaakt. Tegenwoordig is het waarschijnlijker dat je computer gehackt wordt, dan dat er bij jou thuis ingebroken wordt, dus is het zaak om jouw gegevens goed te beveiligen. Dit geldt zowel voor jouw wachtwoorden als jouw computer, telefoon en Google-account. Er zijn een paar stappen die je zelf kunt doen om te voorkomen dat je gehackt wordt.
1. Maak sterke wachtwoorden
Gebruik nooit overal hetzelfde wachtwoord, gebruik geen voor de hand liggende combinaties als wachtwoord en verander regelmatig je wachtwoord. Een sterk wachtwoord bestaat uit tenminste 1 cijfer en/of leesteken, 1 hoofdletter en een minimum aantal karakters.
2. Gebruik een antivirusprogramma
Er zijn diverse antivirusprogramma’s die je kunt installeren. Lukt dit niet? Dan helpen wij daar graag bij.
3. Log nooit in met een onveilige wifi-verbinding
Ben je op vakantie, maak je gebruik van een open netwerk of heb je een onbeveiligde wifiverbinding? Log dan niet online in, maar gebruik een VPN-verbinding of internet van jouw eigen bundel. Zo heb je altijd een beveiligd netwerk.
4. Zorg voor een veilige VPN-verbinding
Met een VPN-verbinding kun je anoniem online surfen op internet. Dit kunnen we voor jou installeren, zodat je altijd een veilige verbinding hebt.
5. Maak regelmatig een back-up van je gegevens
Een back-up zorgt ervoor dat je jouw gegevens niet kwijt bent, op het moment dat een virus of hacker zich in jouw netwerk of computer heeft binnengedrongen. Met deze maatregel voorkom je dus gegevensverlies en bouw je als het ware een extra zekerheid voor jezelf in.
Hoe kan ik een hack(er) verwijderen?
Is je telefoon gehackt? Dan kun je mobiele antivirussoftware op je telefoon laten installeren. Vernieuw vervolgens alle beveiligingssoftware die op je telefoon, tablet of computer staan en voer een virusscan uit. Verwijder bedreigingen van je apparaat en maak vervolgens nieuwe wachtwoorden aan voor je accounts. Voer daarna altijd updates uit, zodat je apparaat van de nieuwste beveiligingsupdates. DvD-ICT helpt je ook graag om hackers van je apparaten te verwijderen. Neem hiervoor contact met ons op.
Wat is een firewall (verschil tussen hardware en software)?
Een firewall is bedoeld om je computer of netwerk te beschermen tegen malware, virussen en hackers. Er is een verschil tussen een hardware firewall en een software firewall. Een hardware firewall is een apparaat dat al firewall fungeert. Een software firewall is een programma wat op je computer of apparaat geïnstalleerd wordt en zo jouw computer, tablet of smartphone beschermt. Een hardware firewall wordt meestal tussen de computer en het internet in gezet, en kan bescherming bieden voor meerdere apparaten tegelijk. Een software firewall biedt alleen bescherming voor het apparaat waarop het geïnstalleerd is. Wil je dus meerdere pc’s beschermen, dan dien je voor al die apparaten individueel een software firewall te installeren.
Hulp nodig bij computervirussen? Neem contact met ons op!
Heb je een computervirus en wil je hier vanaf? Of wil je graag preventief jouw computer beveiligen tegen computervirussen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. Wij helpen je met het maken van online backups en zorgen ervoor dat jouw computer volledig beveiligd wordt.